Encyclopedia

chem. Any of a class of monosaccharides having five carbon atoms per molecule and including ribose and several other sugars. འདུས་རྡུལ་རེ་རེའི་ནང་དུ་ཁར་སྦོན་རྡུལ་ཕྲན་ལྔ་རེ་ཡོད་པའི་ཀ་ར་ཆིག་ལྡན་གང་རུང་རུང་ཞིག་ལ་གོ་ཞིང་། འདིའི་ཁོངས་སུ་རཻ་སྦོ་མངར་རྫས་དང་ཀ་ར་གཞན་ཁག་ཅིག་འདུས།

biol. Five-carbon sugar molecule found in nucleic acids. ཉིང་སྐྱུར་གྱི་ནང་དུ་ཡོད་པའི་ནག་རྫས་ལྔ་ལྡན་གྱི་ཀ་རའི་འདུས་རྡུལ་ཞིག

phys. Partial shadow that appears where some of the light is blocked and other light can fall. See also umbra. འོད་ཀྱི་ཆ་ཤས་འགའ་ཞིག་བཀག་ཅིང་གཞན་རྣམས་འཕྲོས་པའི་སྐབས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆ་ཙམ་གྱི་གྲིབ་གཟུགས། ཧྲིལ་སྒྲིབ་ལ་ཡང་གཟིགས་རོགས།

biol. An enzyme that is produced in the stomach of vertebrate animals and acts as a catalyst in the breakdown of proteins. སྒལ་རུས་ཅན་གྱི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་ཕོ་བའི་ནང་ནས་སྐྱེད་སྐྲུན་བྱས་ཤིང་སྤྲི་རྫས་ཆ་གསེས་གཏོང་བར་སྐུལ་རྫས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་སྨིན་རྫས་ཤིག

biol. A chemical that is made of two or more amino acids, which combine to make protein. ཨེ་མི་ནོ་སྐྱུར་རྫས་གཉིས་སམ་དུ་མས་གྲུབ་པའི་རྫས་ཤིག་ལ་གོ་ཞིང་། སྤྲི་རྩི་མཉམ་སྡེབ་བྱས་ཏེ་སྤྲི་རྫས་གྲུབ་ཀྱི་ཡོད།

biol. The chemical bond between carboxyl groups and amino groups of neighboring amino acids, forming an amide group and constituting the primary linkage of all protein structures. ཨེ་མི་ནོ་སྐྱུར་རྫས་ཤིག་གི་ཁར་བྷོག་སིལ་སྡེ་ཚན་དང་ཉེ་འགྲམ་གྱི་ཨེ་མི་ནོ་སྐྱུར་རྫས་གཞན་ཞིག་གི་ཨེ་མི་ནོ་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཀྱི་དབར་དུ་གྲུབ་པའི་རྫས་སྦྱོར་གྱི་འཆིང་བ་དེ་ལ་གོ་ཞིང་། ཨ་མཡེཌ་སྡེ་ཚན་ཞིག་གྲུབ་པར་བྱེད་ལ་སྤྲི་རྫས་ཀྱི་ཆགས་བཀོད་ཀྱི་ཐོག་མའི་མཐུད་སྦྱོར་གྱི་ཆ་ཤས་སུ་འགྱུར་གྱི་ཡོད།

biol. Peptide hormones are a class of peptides that are secreted into the blood stream and have endocrine functions in living animals. Examples are luteinizing hormone, follicle stimulating hormone, etc. སྤྲི་རྩི་རྨེན་རྫས་ནི་སྲོག་ལྡན་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་ཁྲག་གི་ནང་དུ་གློད་ཅིང་ནང་རྨེན་གྱི་བྱེད་ལས་སྒྲུབ་མཁན་གྱི་སྤྲི་རྩའི་སྡེ་ཚན་ཞིག་ཡིན། དཔེར་ན། སེར་ཁུག་སྐྱེད་རྨེན་དང་། ལྒང་ཕྲ་སྐུལ་བའི་རྨེན་རྫས་ལ་སོགས་པའོ།

biol. A polymer found in the cell walls of prokaryotes that consists of polysaccharide and peptide chains in a strong molecular network. ཉིང་བྲལ་སྐྱེ་དངོས་ཀྱི་ཕྲ་ཕུང་ཕྱི་ཤུན་དུ་ཡོད་པའི་ཟློས་རྫས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། འདུས་རྡུལ་གྱི་དྲ་ཚོགས་བརྟན་པོའི་ནང་དུ་ཡོད་པའི་ཀ་ར་མང་ལྡན་དང་སྤྲི་རྩིའི་ཕྲེང་བ་ཡིས་གྲུབ་པ་ཡིན།